Yakınlarda Türk tüketicisi üzerinde yaptığım küçük çaplı bir anket çalışmasında, insanların en çok SMS'i kullandığını, ancak genel olarak onu bile az kullandıklarını gördüm. Hemen hemen her yaştan insanların katıldığı bir çalışmaydı ve tahmin edebileceğiniz gibi gençlerin mobil teknolojiye ilgisi daha fazlaydı. Mustafa Tan'ın da iPhone kullanıcıları ile ilgili paylaştığı veriler de ilginç, göz atmanızı tavsiye ederim.
Gençler daha ilgili dedik ama, SMS dışında ilgi düzeyleri yine de düşük. Etrafımdaki insanlar da telefonlarındaki pek çok özelliği kullanmadıklarını söylüyorlar. Hatta bazen dilerden düşmeyen "Alırken her özelliği olsun isteriz, sonra o özellikleri hiç kullanmayız" lafları uçuşuyor havada. Doğrusu kendimi türünün tek örneği gibi hissediyorum böyle durumlarda.
Kullandığım mobil cihazlarda kamerayı her zaman kullandım, otofokus özelliği de çok işime yaradı. Mobil interneti her gün kullanıyorum. Bluetooth dosya göndermek ve cihazları çeşitli amaçlarla eşleştirmek için sıkça kullandığım bir teknoloji. Yürüyüşe çıkınca Engadget'ın podcast'lerini dinliyorum. Normal radyoyu işim icabı çoğunlukla radyo reklamlarını dinlemek için kullanıyorum, ama müzik dinlemek istediğimde internet paketim elverdiğince internet radyolarını tercih ediyorum. Sesli notları sık sık kullanıyorum. Genellikle "çevrimdışı" olmak istediğimden anında mesajlaşma programlarını çok sık kullanmıyorum ama, gerçekten işime yaradığı zamanlar oluyor. Bazı durumlar için biraz kullanışsız da kaçsa, mobil ofis programlarını kullanıyorum. Ekranı yeterli büyüklükte olan cihazlardan PDF'ler okuyorum, Flash destekleyenlerden Fizy'yi açıp müzik dinliyorum. Şehirler arası yolda taradığım kitapları okumuşluğum, toplu taşıma araçlarında film izlemişliğim vardır. Notlar alıyorum; bu yazı da dahil Mobil Yazılar'a gönderdiğim kimi yazıları mobil cihazlarla yazıyorum. Ara sıra da telefon görüsmesi yapiyorum!
Kullandigim mobil cihazların hemen hemen her özelliğini kullanıyorum. Mobil cihazım benim "kişisel dijital asistan"ım, belki de bu yüzden pek çok mobil cihazı bir türlü beğenemiyorum. Ya siz mobil cihazlarınızı nasıl kullanıyorsunuz? Buraya tıklayarak yorum bırakırsanız sevinirim :)
Eskiden "Bond" çantalar olurdu bilirsiniz. Sonradan notebook çantaları çıktı. Herkeste olmazdı bu çantalar, notebook çantası ile gezenler "önemli" adamlardı. Notebook alacak kadar zengin, onu sürekli yanında taşıyacak kadar meşgul insanlardı bunlar.
Büyük siyah notebook çantaları.
Yük taşımaktan nefret eden bir insan olduğum için hep daha hafif ürünlerin peşinden koştum. Bir sürü PDA kullandım. Eee PC'yi ülkeme gelişinin ikinci günü satın almıştım. Kütüphanemi dijitalleştirmek için çaba sarfettim, kitaplarımı mobil cihazlardan okudum. Tüm dünya netbook'lara daha fazla özellik ekleme adına cihazları ağırlaştırırken ben "Bir kilodan fazlası netbook değildir" dedim. Üreticiler benimle aynı görüşte olmadığı için şu anda kullandığım cihazın 200 gram fazlası var ama, yine de kendisi piyasadaki hafif netbooklardan biri. Şarj aletini yanımda taşımıyorum, iş yerinde ve evde de klavye, fare ve monitör bağlayarak kullanıyorum. İşim bittiğinde sadece bilgisayarı yanıma alıyorum. Ağırlığını neredeyse hiç hissetmiyorum, öyle ki bir seferinde çantamda olduğunu unutmuştum. En güzeli ne biliyor musunuz? O iğrenç siyah notebook çantalarına mahkum değilim. İstediğim çantayı kullanıyorum, ve sanırım poşette bilgisayar taşıyan ilk insan benim!
Notebooklar (ve siyah çantaları) artık ömrünü doldurmalı. Bej renkli PC'lerin, floppy disklerin, hatta CD sürücülerin yanında yerlerini almalılar. Günümüz netbooklarının bu konuda tek eksiği, "Gerektiğinde mobilite, gerektiğinde yüksek performans" kriterini sağlamakta başarısız olmaları. Mobil olarak iyiler ama, yeterince güçlü değiller. Harici klavye, harici disk bağlayabiliyorsunuz ama harici CPU ve GPU bağlayamıyorsunuz. Masaüstü yerine kullanılan dizüstü'lerin masaüstüne konulduğunda bir çeşit rol değişimi yapmaları, güçlenmeleri gerek.
Bir süre önce Mobil Yazılar'da E63 incelemesi yayınlamıştım. Aradan geçen zamanda E63 ucuzladı, telefon almak isteyenlerin dikkatini çekmeye başladı. Dışarıdan güzel gözüken bu telefonun "nefretlik" yönlerini tekrar hatırlatmakta fayda görüyorum.
Kamera
E63'ün kamerası tam bir felaket. Görüntü kalitesinin kötülüğü bir yana, bu kadar mı kullanışsız olur bir kamera yazılımı? Bir kere, profilimi "tam sessiz"e almazsam ila ki deklanşör sesi çıkartıyor. Titreşim profilindeyken bile neden çıkar ki bu ses? Zaten kötü olan kamerasıyla sessiz ortamlarda bir şeyler çekmek istediğim birkaç sefer beni utandırdı doğrusu. Sonra, her seferinde adına "flaş" dedikleri iğrenç ışığı yanıyor ve fotoğrafları daha da berbat ediyor. Flaş ayarını kaydetmediği için her seferinde tekrar kapatmam gerekiyor. Fotoğrafları gecikmeli çektiği için telefonu sabit bir şekilde tutmayı gerektiriyor. Gerçekten insanı çileden çıkaran bir kamera yazılımına sahip.
Ses kalitesi
Herhalde Nokia'da birileri bu telefonu kötü yapmak için maaş almış. Telefonda FM radyo ve internet radyoları dinlenebiliyor, ama ses kalitesi keyif kaçıracak kadar kötü. Tabi ben ses kalitesi konusunda takıntı belirtileri gösteren biri olarak söylüyorum bunu. Kasetçalardan iyidir herhalde! Bir de aramalarda karşı tarafın sesinin az gelmesi sinir bozucu olabiliyor, gürültülü ortamlarda çalışan biriyseniz telefona para vermeden önce bunu dikkate almanızda fayda var.
SMS'lerde Türkçe karakter problemi
Yukarıda bahsettiğim, ürünleri berbatlaştırmaktan sorumlu Nokia çalışanı, E63'ün güzelim klavyesine nasıl yazık ederim sorusuna cevap bulmuş: SMS programında Türkçe karakterlerle ilgili bir yazılım problemi. Türkçe karakterlerin bazıları SMS programının kullanılamaz derecede yavaşlamasına sebep oluyor.
Sıkıcılık
Bu da nefret etmek içim sebep mi demeyin, E63 çok ama çok sıkıcı bir telefon. Hele de "dumbphone" diye dalga geçilen Sony-Ericsson'lar tarafından şımartıldıysanız. SE'nin SMS programı gülücükler, resimler, animasyonlar göndermeme izin veriyor. Teknik olarak "smart" olmayan SE telefonların içindeki fotoğraf düzenleme yazılımlarının yeteneklerinden E63'de eser yok. Kronometre bile yok, inanamadım doğrusu.
Yavaşlık
Teoride, gelen SMS kutusu binlerce mesaj saklayabiliyor, ama pratikte böyle olmuyor. Mesaj sayınız 1000'i geçtikten sonra hafıza hatalarına, yavaşlamalara hazır olmanız gerekiyor. Ayrıca "bütün telefonda arama yapabilirsin" vaadi de ancak "sözde özellik" sınıfına dahil edebilebilir, zira arama özelliği de bazen gereksiz yere yavaşlıyor, kimi zaman çalışıp çalışmadığı belli olmuyor, boşuna bekletiyor. Çektiğiniz fotoğrafların "sözde galerisi", ise resimleri kaydırma hızınızdan yavaş yüklediği için aradığınıza ulaşmak zaman alabiliyor.
Küçük ama rahatsız edici problemler
Burada bitmiyor, cihazın ufak tefek pek çok problemi var. Menüdeki ikonları kendime göre sıralıyorum mesela, ara ara eski haline getiriyor. "Sözde PDF okuyucusu" sadece metni gösterme özelliğinden yoksun olduğu için aylarca hiç açılmadan kendi halinde duruyor. Internete yapılacak her bağlantıda erişim noktası soruyor. Arka planda ses kaydı yapabilmek için ücretli bir yazılım satın almanız gerekiyor. Şu an aklıma gelmeyen ufak tefek birkaç şey daha var elbette.
Ya iyi yönler? Hiç mi yok?
Tabi iyi yönleri de var, yazıyı sonlandırmadan onlardan da kısaca bahsedeyim. Bir kere, klavyesi fena değil, hatta bu yazının yarısını yolda E63 ile yazdım. İkincisi, pil ömrü. Evet daha önce beklediğim gibi çıkmadığından bahsetmiştim, ama yine de pil ömrü telefona bakıcılık yapıyormuşum gibi hissettirmiyor. Telefon defterine kayıt edilebilecek kişi sayısında sınır olmaması benim için bu telefonu Sony-Ericssonn'lardan gerçekten ayıran bir özellik. Takvimi fena değil, yoğun olarak kullanıyorum. Ovi servisleriyle senkronizasyon da işe yarayabilecek bir özellik. Internette dolaşmak süper bir deneyim olmasa da, mobil versiyonu olan siteler için yeterli oluyor (İki-üç yıl sonra mobil sitelerin de gelişmesi ile hiçbir siteye giremez olabilirsiniz, demedi demeyin). E-posta almak ve göndermek her gün kullandığım özelliklerinden. Tabi fazla gelişmiş değil ama iş görüyor. Ses kalitesi bayılmanıza neden olmuyorsa ister WiFi ister 3G üzeriden internet radyoları dinleyebilirsiniz. Yazılım yüklenebiliyor. Çok fazla yazılım olmasa da, kayda değer birkaç tanesinden bahsedilebilir. Nimbuzz, Fring, Upcode, Opera Mini kullandığım programlar arasında. Tabi bu programların java sürümlerini akılsız olduğu iddia edilen telefonlara da yükleyebiliyorsunuz, orası ayrı! Bir de içinde QuickOffice yüklü gelmesi iyi bir özellik, ara sıra sıfırdan dokümanları telefonda oluşturduğum oluyor. Kopyala-yapıştır ve multi-tasking de var diyeceğim ama, bunları artık iPhone bile yapıyor.
Sıkıcı ama uzun pil ömürlü, klavyeli, "düz yazı internet" çağında ve akıllı telefon olma belirtileri gösteren bir telefon arzu edenler için fiyatı fena değil. Ben her gün kullanıyorum!
Güncelleme: Bazı sorular varmış, cevap verelim.
Soru: Bu kadar kötüyse sen niye aldın? Almadan önce bu kadar kötü olduğunu nereden bilebilirdim? :) Aldığımda en iyi seçenek buydu, zaten imkanım olsa E63'ü değil üst modeli olan E71'i alırdım.
Soru: Nokia'dan ne istiyorsun Allah aşkına? Ne Nokia ile ne de başkası ile derdim yok, ama zor beğenen biriyim. Mobil teknoloji ile uzun süredir ilgileniyor olmam da görüşlerimi etkiliyor. Başka siteler gibi çiçekli böcekli mutluluk tabloları çizmeyi beceremiyorum. Olumsuzlukları yazalım ki almadan önce nelerle karşılaşacağınızı bilin.
Soru: Kamerasının, sesinin kötülüğü beni ilgilendirmiyor, bana ne? Elbette ilgilendirmiyorsa ne âlâ. İlgilendiğiniz özellikleri ile ilgili değerlendirmeleri okuyabilirsiniz. Ben mobil cihazların özelliklerini sonuna kadar kullanan biriyim. Kamerasını da her gün kullanıyorum. Sinir olarak.
Soru: Hiç mi iyi bir özelliği yok? Olmaz olur mu? Bana göre iyi olan yönlerini yazdım. Hatta ayrı bir yazı olarak da yazmayı düşünüyorum. Soru: Piyasadaki benzer fiyatlı telefonlara göre iyi değil mi? Ben aldığımda fiyatı 550 liradan fazlaydı. Şimdi 300 lira altına alabiliyorsanız ve Nokia'nın uygun fiyatlı, dokunmatik ekranlı diğer telefonları ilginizi çekmiyorsa, neden olmasın. Symbian kötü bir işletim sistemi değil. Bilmeyen için biraz karışık ama, alıştıktan sonra sorun yaşamazsınız. Bence benzer fiyatlı dokunmatik Samsung'lardan çok daha iyi. Şahsen E7'nin çıkmasını ya da C6-00'ın fiyatının düşmesini bekliyorum (Maemo-MeeGo'dan ümidimi kestim). Kimi büyük ekran ister, kimi klavye ister. Kimi E63'ün ekranını büyük bulur, kimisi de küçücük! Şahsen ben Nokia n800 gibi cihazlara alıştığım için çok küçük geliyor bana E63'ün ekranı. İhtiyacınız ne yönde ise ona göre değerlendirin incelemeleri.
Soru: Söz konusu iPhone olsa böyle yapmazdın değil mi? Apple'ın başarılı gördüğüm yönlerini yazıyorum, ama bolca eleştiriyorum da. Apple'cı değilim, Apple marka hiçbir ürün kullanmıyorum. Yine de diğer üreticilerin Apple ve iPhone'dan öğrenmesi gereken çok şey olduğunu düşünüyorum. Mesela Retina Display dediklerinin iPhone'da çok daha önceden olması gerektiğini savundum hep. Çünkü ben zaten VGA ve WVGA ekranlı, yani yüksek çözünürlüklü ekranları olan cihazlar kullanıyordum eskiden beri. Ama ancak Apple yapınca jeton düşüyor bazı şirketlerde.
Soru: Şimdi başka problemler de bulmuşsundur sen? Tabi, Nokia boş durmuyor, Ovi Sync özelliğini bozmuşlar sağolsunlar. Tamam tamam, daha fazla kötülemeyeceğim :D O kadar da kötü olsa bir yolunu bulup değiştirmiştim değil mi? Kötü yönlerini bilerek alın yeter. Bu fiyata her telefonun kötü bir yönü olacaktır.
Bonus: Size bu telefonun çok iyi bir özelliğini söyleyeyim: O kadar düşürdüm, anahtarlıkla falan aynı cebe koydum, maşallah tek bir çizik bile yok. Sapasağlam bir telefon E63. Ayrıca iPhone kadar yüksek fiyatlı olmadığı için sırtınızda plazma TV ile geziyormuş gibi sağdan soldan geçen şüpheli tiplerden çekinmenize de gerek olmuyor.
Yorum yazmak isterseniz, lütfen çekinmeyin, aklınıza takılanları sorun. Başka sitelerde "böyle demiş" diyeceğinize doğrudan bana sorabilirsiniz! :)
+model1.JPG)
+4+colors.JPG)